Tulip : Cây hoa biểu tượng cho Hòa Lan
Trần Minh Quân
Vườn hoa Keukenhof (Hòa Lan).
Hoa Tulip được xem là biểu tượng cho Quốc gia Hòa Lan. Hoa đẹp nhiều màu sắc được ưa chuộng không chỉ tại Hòa Lan mà còn tại nhiều nơi trên thế giới , kể cả Hoa Kỳ. Tulip đóng góp khá nhiều cho kinh tế Hòa Lan : Số lượng hoa trồng và xuất cảng lên đến 3 tỷ đóa hoa mỗi năm , hàng triệu du khách đến Hòa Lan để ăn mừng Tulip Festival..(Tuy tên Việt, theo Hán tự, là Uất kim Hương, nhưng chúng tôi giữ tên Tulip để tránh nhầm lẫn , xin đọc trong phần Tulip tại Trung Hoa )
● Vài dòng lịch sử : - Nguồn gốc : Tulip được ghi nhận trong lịch sử là một cây hoa có nguồn gốc tại Ba tư (Iran), và trồng tại đây từ thế kỷ thứ 10. Hoa rất phổ biến tại vùng đất thuộc Đế quốc Ottoman bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ qua vùng Đông Á. Các sách vở nông nghiệp của Thổ, Ba tư.. không phân biệt các cây hoa có củ nên ghi chung là Lale ( gồm cả Tulip, Narcissus lẫn Hyacinth , Lily..), Cũng theo sách vở thì Tulip được đưa vào Tây Âu khoảng những năm 1550.. có lẽ do Carolus Clusius : ông này đã trồng các cây tulip đầu tiên tại Vienna Imperial Botanical Gardens vào 1573.. và gây các chủng tulip cho đến 1592.. và đến 1594 các cây hoa tulip đã bắt đầu xuất hiện tại Hòa Lan trong các vườn hoa ở Antwerp và Amsterdam .. và sau đó tại các quốc gia Âu châu khác..
Tên ‘tulip' được cho là xuất phát từ tiếng Thổ (Thổ Nhĩ Kỳ nhận tulip là hoa biểu tượng cho quốc gia), Tulip tiếng Thổ là ‘turban'.. do hình dạng của hoa giống như loại mũ đội đầu của người Thổ..
Tulip cũng là cây hoa biểu tượng của Ba tư (Iran), ghi nhớ những người Iran đã hy sinh cho đất nước, và theo truyền thuyết Iran thì một bông hoa tulip đỏ sẽ mọc lên nơi người này ngã xuống.. Đồng 20 Rials của Iran có hai mặt : mặt phải là hình đúc 22 bông tulip và mặt trái đúc 3 bông.
20 Rials (1980)
- Truyền thuyết và truyện cổ tích :
Tulip là một cây hoa ‘hấp dẫn' và có nhiều truyền thuyết về cây hoa của ‘tình yêu’ này kể cả trích từ Thánh Kinh (Bible) của người Thiên Chúa giáo đến các câu chuyện văn chương...
Tuy Cựu ước (Old Testament) của Bible không trực tiếp nêu tên tulip nhưng trong Ca vịnh của Solomon ghi : ‘ I am a rose of Sharon, a wild lily' và Sharon Rose là.. nguồn gốc của tulip (?) và biểu tượng cho một tình yêu vĩnh cửu.
Truyền thuyết Ba tư và Thổ Nhĩ Kỳ gần giống nhau : ..” Hoàng tử Farah yêu nàng Shirin, nhưng nàng chết khi đang đào giếng giúp dân làng..Farah, mất người yêu, cưỡi ngựa lên mỏm núi cao và phóng mình tự tử..và từ dòng máu Farah trên đất đã mọc lên các bông hoa tulip đỏ" Tulip đỏ là biểu tượng cho một tình yêu chân thật !
Tulip đỏ là biểu tượng cho một tình yêu chân thật !
Thần thoại Hy lạp kể lại sự tích của Tulip : Ngày xưa, lâu lắm rồi có một thiếu nữ rất đẹp tên là Tulip..Một ngày, Thần mùa Thu Weiltsum thích và mê Nàng nên theo đuổi và chạy theo Nàng nhưng Tulip không chịu ..Bất chợt Thần gặp Nàng đang hái hoa trên cánh đồng cỏ và đến gần ..Tulip sợ quá, cầu Nữ thần Trinh tiết Artemis xin biến nàng thành một bông hoa .. Do đó Tulip là một đóa hoa hấp dẫn
Tại Hòa Lan thì : Ngày xưa có một cô gái rất đẹp , được ba hiệp sĩ cùng đến cầu hôn.. Mỗi chàng đem dâng Nàng một món quà mong Nàng nhận cho : một chàng xin dâng một vương miện, biểu tượng cho sự nổi danh ; một chàng dâng thanh kiếm chứng tỏ quyền lực và một chàng dâng vàng hay sự giàu sang.. Cô gái lưỡng lự.. không biết chọn món nào nên đi hỏi Nữ hoàng của loài Hoa và xin biến Nàng thành một đóa hoa : Vương miện là bông hoa, thanh kiếm thành lá và vàng thành củ .. Tulip có tất cả và thành biểu tượng cho ..yêu tất cả và không thể chọn riêng.. Ai. ‘Thân này ví xẻ ..làm ba ?
Cổ tích thần tiên “Thumbelina" của Andersen kể rằng : Có một cô bé tí hon, chỉ lớn bằng ngón tay cái sinh ra trong một bông hoa tulip màu hồng ..Cô bị bắt cóc và bị kẻ bắt cóc, một con chuột chũi, ép cưới.. Khi bị nhốt trong nhà Chuột chũi, cô cứu được một con chim én bị nạn sắp chết, Én trả ơn mang cô bé đến Vương quốc các loài hoa.. Cô kết hôn với Hoàng tử Vương quốc này và sống thật hạnh phúc.. và Tulip màu hồng biểu tượng cho ‘Tình yêu thức giấc' .
Tulip màu hồng biểu tượng cho ‘Tình yêu thức giấc' .
Tiểu thuyết nổi tiếng nhất về Tulip là.. La Tulipe noire của Alexandre Dumas : ‘ Cormelius , suốt đời tìm phương cách trồng loại tulip đen, anh thành công và được thưởng một món tiền lớn.. nhưng bị tên hàng xóm Boxtel lừa đưa vào tù để toan tính chiếm đoạt củ tulip đen.. Cormelius đã tin cẩn giao củ hoa cho nàng con gái người cai ngục..’ Câu truyện xoay quanh tình yêu của hai người và việc bảo vệ củ tulip đen ..’ Tulip đen trở thành cho cuộc ‘trùng phùng thật cảm động..
Tiểu thuyết La Tulipe noire được dựng thành phim (Ý-Pháp- Tây ban Nha cộng tác) khá hay (1964) do tài tử nổi tiếng Alain Delon đóng vai chính..Tuy nhiên phim thay đổi nhiều, không theo nguyên bản tiểu thuyết.. ‘Guillaume St Preux sống đời sống hai mặt, anh là một tay cướp bịt mặt, cướp của nhà giàu chia cho nhà nghèo.. ‘ Phim được chiếu tại Saigon vào những năm 65-66 ..
Trước đó năm 1952 đã có phim Fanfan la Tulipe do các tài tử Gerard Philipe và Gina Lollobrigida diễn xuất (hoa tulipe ..không phải là truyện chính của phim )
Ý nghĩa và Biểu tượng :
Hoa tulip thường nở vào mùa Xuân, nên được xem như một biểu tượng cho cuộc sống muôn màu muôn vẻ , tràn đầy sức sống. Hoa tulip là ẩn dụ cho hình ảnh một thiếu nữ bề ngoài yếu đuối, bên trong mạnh mẽ nhưng không kém dịu dàng và duyên dáng ,
Mỗi màu hoa tulip được cho là có một ý nghĩa riêng và đem một ‘thông điệp' riêng từ người gửi hoa đến người .. nhận.
- Tulip vàng : Tulip vàng thể hiện cho một tình yêu nồng cháy và lãng mạn.
Khi một chàng trai tặng tulip vàng cho người yêu là muốn kèm theo thông điệp : “ trong tim Anh, ngọn lửa tình yêu đang bùng cháy"
- Tulip đỏ : biểu lộ một tình yêu nồng cháy, không thể cưỡng lại được .
Thông điệp đi kèm tulip đỏ là : “ Em rất xinh, nếu Anh được ngắm Em, dù chỉ một chút thôi, thì ..tim Anh sẽ bùng cháy “
- Tulip trắng : bày tỏ lòng yêu quý, biểu tượng của sự sang trọng, kiêu sa; đồng thời tha thứ và tinh khiết..
-Tulip màu cam : biểu tượng cho đam mê, ham muốn đầy năng lực.
- Tulip màu hồng : thương mến và chăm sóc cho người mình yêu..
- Tulip nhiều đốm màu : Đôi mắt Em thật đẹp.. Làm tim Anh xao xuyến.
- Tulip đen (đúng hơn là tím sậm) : Tình yêu bất diệt.
- Tulip xanh : tượng trưng cho lòng chân thành..
-Tulip màu cam : biểu tượng cho đam mê, ham muốn đầy năng lực.- Tulip màu hồng : thương mến và chăm sóc cho người mình yêu..- Tulip nhiều đốm màu : Đôi mắt Em thật đẹp.. Làm tim Anh xao xuyến.- Tulip đen (đúng hơn là tím sậm) : Tình yêu bất diệt.- Tulip xanh : tượng trưng cho lòng chân thành..